7. LECKE

Szavak

αγαπώ (αγαπήσω) szeret
ακούω (ακούσω) hall, hallgat
αλήθεια (η) igaz(s�g)
απαντώ (απαντήσω) v�laszol
απέναντι szembe(n)
αργά k�s�(n)
αριστερά balra
Αυστρία (η) Ausztria
βενζινάδικο (το) benzink�t
Βουλγαρία (η) Bulg�ria
Γερμανία (η) N�metorsz�g
γιαγιά (η) nagymama
γραφείο (το) iroda
δεξιά jobbra
διαμέρισμα (το) lak�s
δίπλα mellette, mell�
θέση (η) (�l�)hely
ιατρείο (το) orvosi rendel�
κάθε minden (egyes)
κάτω lent, le
κέντρο (το) k�zpont, belv�ros
κοντά k�zel
λέω (πω) mond, h�v vhogy
μαγειρεύω (μαγειρέψω) f�z
μαζί egy�tt
μακριά messze, t�vol
παράθυρο (το) ablak
μέρα (η) nap
μέσα bent, bele
μετά ut�na
μπορώ (μπορέσω) tud, b�r, -hat/het
μπροστά el�l, el�
νομίζω (νομίσω) gondol vmit
πάντα mindig
πάνω fent, fel
πατρίδα (η) haza
πίσω h�tul, h�tra
πρέπει (πρέπει) kell
πριν el�bb
Ρουμανία (η) Rom�nia
Ρώμη (η) R�ma
ρωτώ (ρωτήσω) k�rdez
σταματώ (σταματήσω) meg�ll, abbahagy
στρίβω (στρίψω) fordul, kanyarodik
ταβέρνα (η) �tterem
ταχυδρομείο (το) posta
τίποτα semmi(t)
τόσο ennyire, annyira
τρώω (φάω) eszik
φαγητό (το) �tel
φανάρι (το) jelz�l�mpa
φταίω (φταίξω) tehet vmir�l, hib�s
φύση (η) term�szet

A NA SEG�DSZ�

Α να tal�n a legfontosabb seg�dsz�, amellyel az �jg�r�gben nem l�tez� f�n�vi igenevet, �s felsz�l�t�st tudunk kifejezni. Pl.: v�rni akarok, azt akarom, hogy v�rj – θέλω να περιμένω, θέλω να περιμένεις. Mivel a magyar f�n�vi igen�v felsz�l�t�snak is felfoghat� (v�rni akarok = azt akarom, hogy v�rjak), k�nnyen bel�thatjuk, hogy ilyen jelent�sben a f�- �s mell�kmondat ig�j�t sz�mban �s szem�lyben egyeztetni kell:

Α να seg�dsz�val – amelyet k�s�bb a k�t�m�d seg�dszav�nak fogunk nevezni – leggyakrabban az al�bbi ig�k ut�n tal�lkozunk:

* A πρέπει ig�t nem kell az alannyal egyeztetni, csak egyes sz�m harmadik szem�lyben haszn�latos. Tagadva a jelent�se: nem szabad

P�ld�k

Ford�t�s g-m

Δε θέλω να σε περιμένω. → Nem akarlak megv�rni.

Αύριο δεν μπορώ να πάω στο σινεμά γιατί θα έχω δουλειά. → Holnap nem tudok elmenni moziba, mert dolgom lesz.

Σου αρέσει να μένεις στο κέντρο; → Szeretsz a k�zpontban lakni?

Πρέπει να ξέρουμε την αλήθεια. → Tudnunk kell az igazat.

Δεν πρέπει να βλέπετε τηλεόραση μέχρι τόσο αργά. → Nem szabad ilyen sok�ig t�v�t n�znetek.

Ford�t�s m-g

Megv�rhatlak? → Μπορώ να σε περιμένω;

Szerettek olaszul tanulni? → Σας αρέσει να μαθαίνετε ιταλικά;

Nem akarom, hogy minden nap n�zz t�v�t. → Δε θέλω να βλέπεις τηλεόραση κάθε μέρα.

Meg kell v�rnom a bar�taimat. → Πρέπει να περιμένω τους φίλους μου.

Szeretsz f�zni? → Σου αρέσει να μαγειρεύεις;

A CSELEKV� SZEM�LYRAG� IG�K RAGOZ�SA

Kor�bban m�r csoportos�tottuk a cselekv� szem�lyrag� ig�ket. �rdemes ezeket �sszefoglalni, s gyakorolni a ragoz�sukat.

1. Hangs�lytalan szem�lyrag� ig�k

Id�ig t�bbnyire ilyen ig�kkel tal�lkoztunk, pl.: ξέρω, θέλω, περιμένω.

Ragoz�suk:

L�thatjuk, hogy a hangs�ly nem a szem�lyragon, hanem a sz�t�n van.

2. Hangs�lytalan, �sszevont szem�lyrag� ig�k

A csoport legjellemz�bb k�pvisel�je a πάω:

Ragoz�suk:

�gy ragoz�dnak m�g pl. az ακούω (hall, hallgat) τρώω (eszik), λέω (mond, h�v vhogy) �s φταίω (tehet vmir�l, hib�s) ig�k is.

3. Hangs�lyos szem�lyrag�, -α soros ig�k

A cselekv� szem�lyrag� ig�k m�sodik legn�pesebb t�bora.

Ragoz�suk:

Ezt a ragoz�st k�vetik t�bbek k�z�tt a k�vetkez� ig�k is: ρωτώ (k�rdez), απαντώ (v�laszol), αγαπώ (szeret), σταματώ (meg�ll, abbahagy)

4. Hangs�lyos szem�lyrag�, -ει soros ig�k

Ezek k�z�l a leggyakrabban haszn�lt a μπορώ.

Ragoz�suk:

J�l l�that�, hogy ezek a hangs�lytalan szem�lyrag� ig�kt�l a hangs�ly hely�ben, valamint t�bbes sz�m m�sodik szem�lyben t�rnek el, ahol a k�t�hang nem ε, hanem ει: ξέρετε – μπορείτε.

P�ld�k

Δε θέλω να κάνω τίποτα. → Nem akarok semmit csin�lni.

Πού πας; → Hova m�sz?

Σήμερα δεν μπορώ να πάω στο πανεπιστήμιο. → Ma nem tudok egyetemre menni.

Μας αρέσει να τρώμε σε ελληνικές ταβέρνες. → Szeret�nk g�r�g �ttermekben enni.

Πώς σε λένε; → Hogy h�vnak?

O Νίκος λέει να* πάμε στο σπίτι του. → Nikosz azt mondja, hogy menj�nk el hozz�.

Ποιος φταίει; → Ki a hib�s?

Σε αγαπώ. → Szeretlek.

Με αγαπάς; → Szeretsz?

Δεν μου αρέσει να μιλάω για το σχολείο. → Nem szeretek az iskol�r�l besz�lni.

Εγώ σε ρωτάω κι εσύ μου απαντάς. → �n k�rdezlek, te meg v�laszolsz.

Συγνώμη, σταματάει εδώ το λεωφορείο 21; → Eln�z�st, meg�ll itt a 21-es aut�busz?

Μπορείτε να μας περιμένετε; → Meg tudtok v�rni minket?

* A να egyben a c�lhat�roz�i mell�kmondat k�t�szava is.

Vigy�zni kell az αγαπώ �s a μου αρέσει haszn�lat�ra. Mindkett� jelent�se szeret, de m�g az el�z� f�leg szem�lyre vonatkozik, illetve er�sebb �rzelmet fejez ki, addig az ut�bbi jelent�se ink�bb tetszik, kedvel. Az αγαπώ vonzata t�rgyeset, a μου αρέσει viszont alanyesetet vonz:

αγαπώ τη γυναίκα μου – szeretem a feles�gem

σε αγαπώ – szeretlek

αγαπώ την πατρίδα μου – szeretem a haz�mat

αγαπώ τη φύση – szeretem a term�szetet

μου αρέσει η γυναίκα σου – tetszik a feles�ged

μου αρέσουν τα παιδιά – szeretem (kedvelem) a gyerekeket

μου αρέσει η Ρώμη – tetszik R�ma (szeretem/kedvelem R�m�t)

μου αρέσει να τρώω – szeretek enni

Ford�t�s g-m

Θέλουμε να πάμε στο σπίτι σου. → El akarunk menni hozz�d.

Γιατί δε ρωτάς τη φίλη σου; → Mi�rt nem k�rdezed meg a bar�tn�det?

Γιατί δε μου απαντάτε; → Mi�rt nem v�laszoltok (nekem)?

Εγώ φταίω για όλα. → �n tehetek mindenr�l.

Το τρένο που πάει στη Βουδαπέστη σταματάει στο Kecskem�t; → A Budapestre men� vonat meg�ll Kecskem�ten?

Στο Νίκο αρέσει να τρώει ελληνικά φαγητά. → Nikosz szeret g�r�g �teleket enni.

Δεν μπορώ να τρώω κάθε μέρα σουβλάκι. → Nem tudok minden nap szuvlakit enni.

Ford�t�s m-g

Hova mentek? → Πού πάτε;

Kosztasz szeret n�lam enni. → Στον Κώστα αρέσει να τρώει στο σπίτι μου.

Szeret�nk titeket. → Σας αγαπάμε.

Mi�rt nem v�laszolsz, amikor k�rdezlek? → Γιατί δε μου απαντάς όταν σε ρωτάω;

Meg tud v�rni? → Μπορείτε να με περιμένετε;

Besz�lsz g�r�g�l? → Μιλάς ελληνικά;

Szeretek angolul besz�lni. → Μου αρέσει να μιλώ αγγλικά.

A CSELEKV� SZEM�LYRAG� IG�K RAGOZ�SA

L�thattuk kor�bban, a leggyakoribb n�gy el�lj�r�sz� (σε, με, από, για) milyen sok jelent�ssel b�r: στο αυτοκίνητο = az aut�ban/-n/-ba/-ra/-n�l/-hoz.
Gondolatunk �rnyaltabb kifejez�s�ben seg�tenek benn�nket az �sszetett el�lj�r�sz�k, amelyek t�bbs�ge egy hat�roz�sz� �s a σε, από vagy με el�lj�r�sz�k kombin�ci�j�b�l �ll �ssze, s ennek megfelel�en vonzatuk a t�rgyeset. A leggyakoribbak a k�vetkez�k:

Ha az �sszetett el�lj�r�sz� ut�n szem�lyes n�vm�s k�vetkezik, akkor:

1. elhagyjuk a val�di el�lj�r�sz�i ut�tagot (σε, από , με), s a szem�lyes n�vm�s (gyenge alakj�nak) birtokos eset�t haszn�ljuk: μέσα μου - magamban, δίπλα σου - melletted, πάνω του - f�l�tte, μπροστά της - el�tte, πίσω μας - m�g�tt�nk, κοντά σας - a k�zeletekben, μαζί τους – vel�k
2. az t�bbnyire nyomat�kos�t� jelent�ssel az er�s alak t�rgyeset�vel szerepel: δίπλα σε μένα - �nmellettem, πάνω από σένα - tef�l�tted. Err�l a 8. leck�ben m�g tanulunk.

Ford�t�s g-m

Το σπίτι μου είναι κοντά στο γραφείο του Κώστα. → A lak�som k�zel van Kosztasz irod�j�hoz.

Θέλω να είμαι πάντα κοντά σου. → Mindig a k�zeledben akarok lenni.

Είναι μακριά η Βουδαπέστη από την Αθήνα; → Messze van Budapest Ath�nt�l?

Το γάλα είναι πάνω στο ψυγείο. → A tej a h�t�n van.

Ποιοι μένουν πάνω σας; → Kik laknak f�l�ttetek?

Η Μαρία είναι δίπλα σου. Δεν την βλέπεις; → Maria melletted van. Nem l�tod?

Θα σας περιμένουμε μέσα στο σινεμά. → Bent v�runk titeket a moziban.

Η ζωή μαζί σου είναι όμορφη. → Sz�p veled az �let.

Η ταινία αρχίζει πριν από τις οχτώ και τελειώνει μετά από τις δέκα. → A film nyolc �ra el�tt kezd�dik �s t�z ut�n �r v�get.

Ford�t�s m-g

Szeretek egy�tt lenni a bar�taimmal. → Μου αρέσει να είμαι μαζί με τους φίλους μου.

Nem tudom, mit gondol Jannisz mag�ban. → Δεν ξέρω τι νομίζει μέσα του ο Γιάννης.

A rep�l�n az ablak mellett akarok lenni. → Στο αεροπλάνο θέλω να είμαι δίπλα στο παράθυρο.

Ausztria N�metorsz�g alatt van. → Η Αυστρία είναι κάτω από τη Γερμανία.

Messze laksz a belv�rost�l? → Μένεις μακριά από το κέντρο;

Otthon leszel 9 �ra ut�n? → Θα είσαι το σπίτι μετά από τις 9;

Az iskola el�tt v�rlak. → Θα σε περιμένω μπροστά στο σχολείο.

A lev�l a k�nyv alatt van. → Το γράμμα είναι κάτω από το βιβλίο.