11. LECKE

Szavak

(A 11. l�p�s sz�szedet�ben a leck�ben el�fordul� �j ig�ket nem jel�lj�k k�l�n.)

αμέσως r�gt�n, azonnal
απόψε ma este
ασανσέρ (το) lift
βαλίτσα (η) b�r�nd
γνώμη (η) v�lem�ny
δάκτυλο (το) ujj
διακοπές (οι) vak�ci�, nyaral�s
διευθυντής (ο) igazgat�
δίκιο (το) vki igaza
εξέταση (η) vizsga, vizsg�lat
εταιρεία (η) c�g
έτσι �gy
θα ήθελα szeretn�k
καταστροφή (η) pusztul�s, katasztr�fa
λόγια (τα) szavak, besz�d
μαχαίρι (το) k�s
μήνυμα (το) �zenet, sms
μηχανάκι (το) kismotor
μηχανή (η) g�p, motor
νέο (το) (f�leg t�bbes sz�mban) �js�g, h�r
νοσοκομείο (το) k�rh�z
όλη την ώρα eg�sz id� alatt
οπωσδήποτε felt�tlen�l, mindenf�lek�ppen
πεντακοσάρικο (το) �tsz�zas
πόδι (το) l�b
πόλεμος (ο) h�bor�
πόρτα (η) ajt�
ποτέ soha
ρούχο (το) (f�leg t�bbes sz�mban) ruha
σίγουρα biztosan
σταθμός (ο) �llom�s
τακτικά rendszeresen
τελευταίος-α-ο utols�
τελικά v�g�l
τζάμι (το) (ablak)�veg
τραμ (το) villamos
τσέπη (η) zseb
φέτα (η) szelet
φως (το, tsz.: τα φώτα) f�ny, vil�g�t�s
χάρη (η) sz�vess�g
χιλιάρικο (το) ezres

A BE�LL� ALAKOK K�PZ�SE CSELEKV� IGENEMBEN

Az el�z� leck�ben m�r utaltunk r�, hogy azokat az ig�ket tartjuk szab�lyos k�pz�s�nek, amelyek folyamatos t�v�hez egy -σ- ([s] hang) j�rul (szigmatikus k�pz�s). Ebben a leck�ben t�hangz� szerint csoportos�tjuk az ig�ket, s azt vizsg�ljuk, milyen v�ltoz�sokat id�z el� a t�h�z j�rul� -σ-. Javasoljuk, hogy a tanul� ne a szab�lyok memoriz�l�s�ra ford�tsa energi�j�t, azokat elegend� meg�rteni. Fontosabb az ig�ket mondatba �gyazva gyakorolni, megtanulni, �gy a k�s�bbiekben �jonnan el�fordul� ig�k a be�ll� alak k�pz�sekor majd nagy val�sz�n�s�ggel magukt�l beker�lnek a megfelel� csoportba.

Az al�bbiakban azokat az inform�ci�kat szedj�k d�lt bet�vel, amelyek gyakorl�s�ra elegend� a k�s�bbiekben visszat�rni. A p�ld�kn�l �rdemes megfigyelni a folyamatos – be�ll� igeszeml�let haszn�lat�t.

FOLYAMATOS JELEN (BE�LL� JELEN)

Ajakhang-t�v�ek (-πω, -βω, -φω, -φτω, -πτω, -εύ/αύω)
Α -σ- el�tt a t�m�ssalhangz� -π- -v� m�dosul: π+σ = ψ

P�ld�k

O Νίκος όταν ήταν μικρός πάντα έκρυβε τα κλειδιά μου. → Nikosz amikor kicsi volt mindig eldugta a kulcsaimat.

Πού έκρυψες τα κλειδιά μου; → Hova dugtad a kulcscsom�mat?

Να μου γράψεις οπωσδήποτε! → Mindenf�lek�ppen �rj (nekem)!

Να μου γράφεις τακτικά! → Rendszeresen �rj (nekem)!

Σήμερα δούλεψα πολύ και κουράστηκα (elf�radtam). → Ma sokat dolgoztam �s elf�radtam.

Ακόμα δεν έφαγα τίποτα γιατί δούλευα συνέχεια. → M�g nem ettem semmit, mert folyamatosan dolgoztam.

Ποιος άναψε το φως; → Ki kapcsolta f�l a l�mp�t?

Το μαχαίρι έκοβε πολύ και έκοψε το δάκτυλό μου. → A k�s nagyon �les volt, �s elv�gta az ujjamat.

Πρέπει να μαζέψω πολλά λεφτά για να μπορέσω να πάω το καλοκαίρι στην Ελλάδα. → Sok p�nzt kell �sszeszednem, hogy el tudjak menni ny�ron G�r�gorsz�gba.

Σου αρέσει να χορεύεις; → Szeretsz t�ncolni?

Θέλεις να χορέψουμε; → Akarod, hogy t�ncoljunk?

Θα μου λείπεις πολύ. → Nagyon fogsz hi�nyozni.

Torokhang-t�v�ek (-κω, -γω, -γγω, -χω, -χνω)
Α -σ- el�tt a t�m�ssalhangz� -κ- -v� m�dosul: κ+σ = ξ

P�ld�k

Θα ήθελα (szeretn�k) να σου δείξω κάτι. → Szeretn�k valamit mutatni neked.

Τι ώρα θα ανοίξεις αύριο το μαγαζί; → H�ny �rakor nyitod ki holnap az �zletet?

Αύριο το ταχυδρομείο ανοίγει (θα ανοίξει) στις 7. → Holnap a posta 7-kor nyit.

Πρέπει να προσέχεις τι λες. → Vigy�znod kell, mit mondasz.

Τι ψάχνεις; → Mit keresel?

Πού τρέχεις τόσο γρήγορα; → Hova futsz ilyen gyorsan?

Sziszeg�hang-t�v�ek (-σω, -σσω, -ζω)
Α sziszeg� t�m�ssalhangz� a -σ- el�tt kiesik:

* Az αρχίζω, συνεχίζω �s a σταματάω ut�n – ut�bbi abbahagy jelent�sben – folyamatos igeszeml�let k�vetkezik: elkezdek olvasni / folytatom az olvas�st / befejezem az olvas�st = αρχίζω/συνεχίζω/σταματάω να διαβάζω.

** Az αποφασίζω, ελπίζω �s a δεν νομίζω ut�n a hogy k�t�sz� gyakran k�t�m�ddal is ford�that�: Elhat�roztam, hogy elolvasom a k�nyvet. Αποφάσισα να διαβάσω το βιβλίο.

*** A μοιάζω vonzata jellemz�en με: Hasonl�tasz anyuk�dra. Μοιάζεις με τη μητέρα σου.

P�ld�k

Το βράδυ θα αρχίσω να διαβάζω ένα καινούργιο βιβλίο. → Este elkezdek olvasni egy �j k�nyvet.

Ο φίλος μου αποφάσισε να πάει στην Ελλάδα το καλοκαίρι. → A bar�tom elhat�rozta, hogy ny�ron elmegy G�r�gorsz�gba.

Τι ώρα θα γυρίσεις απόψε; → H�nykor j�ssz haza ma este?

Δε σε γνώρισα αμέσως. → Nem ismertelek meg r�gt�n.

Με ποιον μοιάζω; → Kire hasonl�tok?

Θέλω να νοικιάσω ένα μηχανάκι. → Ki akarok b�relni egy kismotort.

Ελπίζω να είσαι στο σπίτι στις 11. → Rem�lem otthon leszel 11-kor.

Νομίζω πως έχω δίκιο. → �gy gondolom (Szerintem), hogy igazam van.

Δεν νομίζω να πάω το καλοκαίρι στην Ιταλία. → Nem hiszem (hinn�m), hogy ny�ron elmegyek Olaszorsz�gba.

Από αύριο θα συνεχίσω να δουλεύω. → Holnapt�l folytatom a munk�t.

Πάμε να παίξουμε! → Menj�nk j�tszani!

Άλλαξες το αυτοκίνητό σου; → Lecser�lted az aut�dat?

Τελικά άλλαξα γνώμη. → V�g�l meggondoltam magam.

Πρέπει να αλλάξω ρούχα. → �t kell �lt�zn�m.

Γιατί με κοιτάζεις έτσι; → Mi�rt n�zel �gy?

Foghang-t�v�ek (-δω, -θω, -τω, -ττω)
A t�m�ssalhangz� a -σ- el�tt kiesik:

P�ld�k

Δεν μπορείς να πείσεις. → Nem tudsz meggy�zni.

Υποθέτω ότι δεν ξέρεις τίποτα. → Felt�telezem, hogy nem tudsz semmit.

Orrhang-t�v�ek (-νω)
A t�m�ssalhangz� a -σ- el�tt kiesik. Az -ώνω v�g�ek mindig szigmatikusan k�pzik a be�ll� alakjukat, de egy�b esetben gyakoriak a rendhagy�s�gok.

P�ld�k

Δεν τελείωσα ακόμα τη δουλειά μου. → M�g nem fejeztem a munk�mat.

Δεν μπορώ να σηκώσω τη βαλίτσα. → Nem tudom f�lemelni a b�r�nd�t.

Μπορείς να πιάσεις λίγο την πόρτα; → Meg tudod fogni egy kicsit az ajt�t?

Ποιος έκλεισε το παράθυρο; → Ki csukta be az ablakot?

Γιατί έσβησες το φως; → Mi�rt kapcsoltad le a l�mp�t?

Η μαμά μου δεν με άφησε να πάω στο σινεμά. → Az anyuk�m nem engedett elmenni a moziba.

Μήπως ξέρετε τι ώρα θα φτάσει το τρένο από τη Γερμανία; → Nem tudja v�letlen�l, mikor �rkezik meg a vonat N�metorsz�gb�l?

Mag�nhangz�s t�v�ek (-ύω, -έω, -αίω -άω, -ούω)
A folyamatos t�h�z -σ- j�rul:

* �sszevont szem�lyrag� ig�k. Folyamatos m�ltban a t�hangz� -γ- el�j�n: άκουγα, έσπαγα, έκλαιγα, έκαιγα, έφταιγα, φύλαγα.

P�ld�k

Ποτέ δε μου άρεσε να ακούω μουσική, αλλά το νέο CD [σιντί] του Yanni θα το ακούσω σίγουρα. → Sosem szerettem zen�t hallgatni, de Yanni �j CD-j�t biztosan meghallgatom.

Έσπασα το πόδι μου και έπρεπε να πάω στο νοσοκομείο. → Elt�rtem a l�bamat, �s el kellett mennem a k�rh�zba.

Δε θέλω να κλαις! → Nem akarom, hogy s�rj!

Η Μαρία έκλαιγε όλο το βράδυ. → Maria eg�sz este s�rt.

Ποιος έφταιγε για την καταστροφή; → Ki tehetett a katasztr�f�r�l?

Hangs�lyos szem�lyrag� ig�k (-άω/ώ, -ώ)
Α folyamatos t� �s a -σ- k�z� egy mag�nhangz� – leggyakrabban -η-, ritk�bban -α- vagy -ε- – ker�l:

P�ld�k

Τι με ρώτησες; → Mit k�rdezt�l t�lem?

Δε θέλω να απαντήσω. → Nem akarok v�laszolni.

Σταμάτησα να φάω ένα σουβλάκι. → Meg�lltam, hogy egyek egy szuvlakit.

Σταμάτησα να τρώω σουβλάκι. → Abbahagytam a szuvlakiev�st (azaz leszoktam r�la).

Όταν ο Νίκος αγάπησε τη Μαρία, αυτή αγαπούσε ακόμα τον Κώστα. → Amikor Nikosz beleszeretett Mari�ba, � m�g Kosztaszt szerette.

Σου αρέσει να τραγουδάς; → Szeretsz �nekelni?

Ο Βασίλης ήθελε (akart) να με φιλήσει, αλλά εγώ δεν τον άφησα. → Vaszilisz meg akart cs�kolni, de �n nem engedtem neki.

Ο δάσκαλος όλη την ώρα μιλούσε. → A tan�r eg�sz v�gig besz�lt.

Σου ζητώ μία χάρη. → K�rek t�led egy sz�vess�get.

Ο πόλεμος οδήγησε στην καταστροφή της πρωτεύουσας. → A h�bor� a f�v�ros pusztul�s�hoz vezetett.

Ξέχασα να φέρω μαζί μου την τσάντα. → Elfelejtettem magammal hozni a t�sk�t.

Χάλασε η τηλεόραση. → Elromlott a t�v�.

Μπορείτε να μου χαλάσετε ένα χιλιάρικο; → F�l tudna nekem v�ltani egy ezrest?

Περνάει το λεωφορείο από την πλατεία; → Megy a busz a t�r fel�?

Το τραμ πέρασε. → Elment a villamos (azaz j�tt �s ment).

Περάσατε τη στάση. → T�lment a meg�ll�n.

Μπορώ να περάσω; → Bej�hetek?

Το απόγευμα θα περάσω από το σπίτι σου. → D�lut�n beugrok hozz�d (azaz r�vid id�re, azt�n tov�bbmegyek).

Πέρασε η ώρα, πρέπει να φύγουμε (indulni). → Eltelt az id�, indulni kell.

Πώς πέρασε το καλοκαίρι; → Hogy telt a ny�r?

Πώς πέρασες στο πάρτι; → Hogy �rezted magad a bulin?

Γιατί γελάς; → Mi�rt nevetsz?

Όλοι γέλασαν μαζί μου. → Mindenki kinevetett (nevetett rajtam).

Δεν μπόρεσα να κάνω τίποτα. → Nem tehettem semmit.

Πείνασα. → Meg�heztem.

Όλη την ημέρα πεινούσα. → Eg�sz nap �hes voltam.

Δίψασα, θέλω να πιω κάτι. → Megszomjaztam, inni akarok valamit.

Ο θείος μου τράβηξε ένα πεντακοσάρικο από την τσέπη του. → A nagyb�ty�m kih�zott egy �tsz�zast a zseb�b�l.

Ford�t�s g-m

Ο μπαμπάς μου δεν με άφησε να ανοίξω την τηλεόραση. → Az apuk�m nem engedte, hogy bekapcsoljam a t�v�t.

Ο μπαμπάς μου μου άφησε ένα μήνυμα στο τηλέφωνο. → Az apuk�m hagyott nekem egy sms-t a telefonon.

Τελείωσαν οι εξετάσεις, αρχίζουν οι διακοπές. → V�get �rtek a vizsg�k, kezd�dik a vak�ci�.

Θέλω να σε ρωτήσω κάτι. → Akarok t�led k�rdezni valamit.

Άκουσες τα τελευταία νέα; → Hallottad a legfrissebb h�reket?

Πάμε να χορέψουμε! → Menj�nk t�ncolni!

Μπορώ να ανάψω το φως; Δεν βλέπω τίποτα. → Felkapcsolhatom a l�mp�t? Nem l�tok semmit.

Δούλεψα 5 χρόνια σε αυτή την εταιρεία. → 5 �vet dolgoztam enn�l a c�gn�l.

Ο Νίκος μου έδειξε το καινούργιο αυτοκίνητό του. → Nikosz megmutatta az �j aut�j�t.

Πρέπει πάντα να προσέχεις τα λόγια σου. → Mindig vigy�znod kell a szavaidra.

Πότε άρχισες να μαθαίνεις ελληνικά; → Mikor kezdt�l g�r�g�l tanulni?

Ελπίζω να σου αρέσει αυτή η μουσική. → Rem�lem tetszik ez a zene.

Δεν νομίζω στις 5 να είναι ανοικτό το ταχυδρομείο. → Nem hinn�m, hogy 5-kor nyitva van a posta.

Πείνασα. Τι μπορώ να φάω; → Meg�heztem. Mit ehetek?

Σε πόσα λεπτά θα φτάσουμε στο σταθμό; → H�ny perc m�lva �r�nk ki a p�lyaudvarra?

Πού μπορώ να νοικιάσω μία μηχανή; → Hol k�lcs�n�zhetek egy motort?

Πώς περάσατε τις διακοπές σας; → Hogy t�lt�tt�tek a nyaral�sotokat?

Ο ταχυδρόμος πέρασε πριν 5 λεπτά. → 5 perce j�rt itt a post�s.

Δεν θέλω να σε βλέπω να κλαις. → Nem akarlak s�rni l�tni.

Μάζεψες τα λεφτά που ζήτησα; → �sszeszedted a p�nzt, amit k�rtem?

Ξέρω ότι κάτι μου κρύβεις. → Tudom, hogy valamit rejtegetsz el�lem.

Ford�t�s m-g

Ki t�rte be az �veget? → Ποιος έσπασε το τζάμι;

Meg�rtad a levelet a nagymam�dnak? → Έγραψες το γράμμα στη γιαγιά σου;

V�gsz nekem egy szelet kenyeret? → Θα μου κόψεις μία φέτα ψωμί;

Meg akarom neked mutatni a levelet, amit Maria �rt nekem. → Θέλω να σου δείξω το γράμμα που μου έγραψε η Μαρία.

Mit kerestek ott? → Τι ψάχνετε εκεί;

Be tudod kapcsolni a r�di�t? → Μπορείς να ανοίξεις το ραδιόφωνο;

H�ny �rakor j�ssz haza este? → Τι ώρα θα γυρίσεις το βράδυ;

Elhat�roztam, hogy elkezdek g�r�g�l tanulni. → Αποφάσισα να αρχίσω να μαθαίνω ελληνικά.

Szerintem Nikosz nem tudja mit csin�l. → Νομίζω ότι ο Νίκος δεν ξέρει τι κάνει.

Mi�rt gondoltad meg magad ilyen gyorsan? → Γιατί άλλαξες γνώμη τόσο γρήγορα;

Szeretsz focizni? → Σου αρέσει να παίζεις ποδόσφαιρο;

Meg�rkezt�nk. → Φτάσαμε.

Szeretn�k besz�lni az igazgat�val. → Θα ήθελα να μιλήσω με το διευθυντή.

Sosem szerettelek. → Ποτέ δε σε αγαπούσα.

H�nykor fejezed be a munk�t? → Τι ώρα θα τελειώσεις τη δουλειά;

Elfelejtettem kikapcsolni a t�v�t. → Ξέχασα να κλείσω την τηλεόραση.

10-kor le kell kapcsolnom a l�mp�t. → Στις 10 πρέπει να σβήσω το φως.

Elromlott a lift. → Χάλασε το ασανσέρ.

Hasonl�tasz a l�nyodra. → Μοιάζεις με την κόρη σου.

Tud nekem forintot eur�ra v�ltani? → Μπορείτε να μου αλλάξετε φιορίνια σε ευρώ;